Vazektomi erkeklerdeki sperm kanalının kesilip bağlanması işlemidir. Sperm testiste üretildikten sonra vaz deferens dediğimiz sperm kanalı ile penise doğru taşınır. Dışarı atılmak üzere prostat içerisinde açılmadan önce seminal vezikallerden gelen meni kanalı ile birleşir. Bu sperm kanalı canlı sperm hücrelerini taşırken diğer meni kanalı menin geri kalan tüm sıvısını taşır. Vazektomi kadınlardaki tüplerin bağlanmasına eş değer bir kontrasepsiyon yani korunma yöntemidir. Amerika, Çin gibi ülkelerde çok yaygın olarak uygulanan (7-8 oranında) bu tedaviye ülkemizde (%0,1) yeterince talep yoktur.
Vazektomiden sonra meni gelmeye devam eder fakat içerisinde canlı sperm hücresi olmaz. Vazektomi erken boşalma, sertleşme sorunu veya hormonal bozukluk gibi erkek cinsel sağlığı üzerinde olumsuz etkilere neden olmaz.
Yetişkin bekar erkeklere kendi istekleri ile uygulanabilirken evli erkeklerde eş onayı alınması gerekir. Çocuk sahbi olmak istemeyen, yeterli sayıda çocuğu olduğu için daha fazla çocuk istemeyen veya çocuk yapması sakıncalı ( kan uyuşmazlığı veya genetik geçişli hastalık riski taşıyanlar gibi) yetişkin bireylere vazektomi yapılabilir.
Vazektomi ameliyatı genel veya spinal anestezi altında yaklaşık yarım saat süren bir cerrahi işlemdir. Yumurtalık kesesi üzerinden vazlar aletle tutulduktan sonra yaklaşık 1 cm lik bir kesiden kanala ulaşılıp vaz kesilir ve bağlanır. Hastanede yatışa gerek yoktur. Hasta normal hayatına 1 gün sonra devam edebilir. Genelde kesi yerinde hafif bir ağrı dışında bir şikayet olmaz. Etkinliği %99’un üzerindedir.
Vazektomi yapıldıktan yaklaşık 3 ay sonra veya 20-30 orgazm yaşadıktan sonra kesin koruyuculuk başlar. Bu nedenle ilk 3 ay ek korunma yöntemlerine gerek duyulabilir. Çünkü bazı çalışmalarda vazektomi sonrası ilk 3 ayda gebelik olan vakalar bildirilmiştir.
Vazektominin geri dönüşü yine bir cerrahi yöntemle mümkündür. Fakat bu cerrahi yöntemle kanalın tekrar birbirine birleştirilmesinin başarı oranı %50 civarındadır. Vazektominin kendisi kolay bir işlem olsa da geri dönüşümünü sağlamaya yönelik cerrahi işlem ciddi deneyim gerektirir, her üroloji uzmanı yapamaz. Bu nedenle hastanın iyi aydınlatılması ve iyi düşünmesi gerekir. Eğer bu cerrahiden sonra başarı elde edilemezse testisten sperm toplama yöntemleri ile tüp bebek denenmek zorunda kalınabilir.
