İdrar kaçırma kadınlarda erkeklere oranla çok daha sık gözlenen bir durumdur. Özellikle menopoz sonrası daha sık görülür. İdrar kaçırma kadınların sosyal hayatlarını olumsuz etkiler. Hastalar bazen çekindikleri, utandıkları için bazen de idrar kaçırmayı yaşlanmanın doğal bir sonucu olarak kabul ettikleri için doktora başvurmaktan kaçınırlar.
İdrar kaçırmanın birçok nedeni vardır. Geçirilen enfeksiyonlar gibi geçici nedenler olabileceği gibi idrar yollarındaki kas ve dokuların bozulmasına bağlı olarak da kalıcı bir şekilde de görülebilir.
1- Stres tipi idrar kaçırma: Menopoz sonrası kadınlarda en sık gözlenen idrar kaçırma tipidir. Bu tip idrar kaçırma; öksürme, hapşırma, gülme, aniden ayağa kalkma, ağır bir şey kaldırma gibi karın içi basıncın arrtığı durumlarda görülür. Buradaki stres kadınlardaki duygusal durumu değil, karın içi basıncındaki değişmeyi ifade eder. Stres tipi idrar kaçırmada mesane ve üretra dediğimiz idrar kanalını destekleyen dokulardaki zayıflamaya bağlı ani basınç artışlarında kontrolün sağlanamaması sonucu görülen istem dışı idrar kaçırmadır. Birçok nedeni vardır. Bunların bazıları; çok doğum yapmak, zorlu doğum öyküsü, obezite, sigara, genital bölge ile ilgili geçirilmiş ameliyatlar, bazı ilaçları n kullanımı, diyabet gibi hastalıkalr sayılabilir.
2- Sıkışma tipi idrar kaçırma (Urge tip): Bu tip idrar kaçırmada hasta ani
İdrar isteği ile birlikte bunu erteleyememsi sonucu ani içve istem dışı idrar kaçırmadır. Bu hastalarda mesanede idrar miktarı az olmasına rağmen sanki çok doluymuş gibi sıkışıklık hissi olur. Hasta sık sık idrara çıkar fakat az az yapar. Sanki yapmamış gibi kısa süre sonra tekrar gitme isteği doğar. Bu hastalarda mesane kasları istemsiz kasılır bu nedenle bu hastalık aşırı aktif mesane olarak ifade edilir. Bu hastaların sosyal hayatı olumsuz etkilenir ve bu hastalarda depresyon hastalığı normal popülasyona göre daha sık görülür. Çoğu kez nedeni bilinmese de nedeni bilinen faktörler arasında idrar yolu enfeksiyonu, mesane taşı, Alzheimer ya da Parkinson gibi hastalıklar sayılabilir.
Bu iki tip dışında da kaçırma tipleri vardır. Burda onları detaylandıramayacağız.
Öncelikle hastanın jinekolojik muayenesi yapılmalıdır. Burda mesanede ve genital organlarsa sarkma vs olup olmadığını bilmek gerekir. Enfeksiyon veya böbrek taşı gibi altta yatan nedenleri aydınlatmak için tam idrar tahlili, idrar kültürü gibi testler istenir ve ultrason yaptırılır.
Ürodinami ameliyat kararı vermeden önce ve komplike vakalarda istenebilir. İlk başvuruda genellikle yapışan bir tetkik değildir.
İdrar kaçırmanın cerrahi tedavi yöntemlerinden en sık yapılan TOT (transobturator tape uygulaması) ameliyatıdır. TOT ameliyatında spinal ya da genel anestezi altında hastaya vajinal yoldan müdahale edilerek mesane boynu kaldırılır ve genital bölgedeki kemiğe asılır ya da vajina içerisine sabitlenir.
TOT ameliyatı orta-üretral askı cerrahisi tiplerindendir. Bu ameliyatta şerit şeklindeki bir ağ (mesh) idrar yolunun altında yerleştirilir ve bir askı gibi burayı destekler. TOT operasyonu sırasında, cerrah alt karın bölgesinde ve vajinada çok küçük kesikler (insizyonlar) açar. Vajinada açılan bu delikler, sadece bir iğnenin geçeceği büyüklüktedir. Şerit şeklindeki özel bant mesanenin etrafından geçirilir, üretra ve mesane kaldırılıp asılır. Bu mesane boynu ve üretra dediğimiz idrar kanalına destek sağlar bu sayede ani basınç artışlarında kaçırma engellenmiş olur. Bant vajinal mukoza altına yerleştirildiği için dışardan görülmez ve hastaya zarar vermez.
Ameliyattan sonra hasta 6 hafta cinsel ilişki ve ağır fiziksel egzersizler yasaklanır. Bu tedavinin başarı oranı %90-95 arasında değişmektedir.
Stres tip idrar kaçırma da ilaç tedavisi hafif şiddetteki kaçırmalarda kısmen etkili olsa da çoğu kez yeterli olmaz.
